4-topshiriq Uyga Vazifasi Fe'llar Ishtirokida Gaplar Tuzish
Kirish
Ushbu maqola 4-topshiriqqa bag'ishlangan bo'lib, unda uyga vazifa sifatida berilgan fe'llar ishtirokida gaplar tuzish masalalari ko'rib chiqiladi. Maqsadimiz - o'quvchilarning o'zbek tilidagi so'z boyligini oshirish, grammatik qoidalarni mustahkamlash va nutq madaniyatini rivojlantirishdan iborat. Shuningdek, maqolada har bir fe'lning ma'nosi, ishlatilish o'rinlari va ularning yordamida tuzilgan misollar keltiriladi. Bu esa o'quvchilarga fe'llarni to'g'ri qo'llash va ularning ma'nolarini chuqur anglash imkoniyatini beradi.
Changimoq, changitib yubormoq
Changimoq fe'li - biror narsaning chang bilan qoplanishini anglatadi. Masalan, yo'l changidi, kitob changidi va hokazo. Bu fe'l ko'pincha ob-havo hodisalari, transport vositalarining harakati yoki uzoq vaqt davomida tozalanmagan narsalar haqida gapirilganda ishlatiladi. Changitib yubormoq fe'li esa biror harakat natijasida changning ko'tarilishini yoki tarqalishini bildiradi. Masalan, mashina yo'lda changitib yubordi, shamol changitib yubordi kabi. Ushbu fe'l odatda dinamik harakatni ifodalash uchun qo'llaniladi.
Changimoq fe'li ishtirokida gaplar
- Uzoq vaqt yomg'ir yog'magani uchun yo'llar qattiq changidi.
- Kitob javonida turgan eski kitoblar changib ketgan.
- Qurilish maydonchasi atrofidagi hamma narsa changidi.
- Eski mebellar uzoq vaqt ishlatilmagani uchun changidi.
- Dalada qolgan mashina changib qoldi.
Changitib yubormoq fe'li ishtirokida gaplar
- Katta yuk mashinasi tezlik bilan o'tib ketib, yo'lni changitib yubordi.
- Shamol qumni changitib yubordi.
- Bolalar qumda o'ynab, atrofdagi havoni changitib yuborishdi.
- Ot chopib ketayotib, yerda changitib yubordi.
- Qurilish texnikasi ishlayotganda atrofni changitib yuboradi.
Toshmoq, qaynamoq-toshmoq
Toshmoq fe'li suyuqlikning idishdan yoki cheklangan joydan tashqariga chiqib ketishini anglatadi. Bu fe'l ko'pincha suv, sut, sho'rva kabi suyuqliklar qizdirilganda yoki haddan tashqari ko'p quyilganda sodir bo'ladigan holatlarni ifodalash uchun ishlatiladi. Qaynamoq-toshmoq fe'li esa suyuqlikning qaynash jarayonida ko'tarilib, idishdan tashqariga chiqib ketishini bildiradi. Bu fe'l ayniqsa ovqat tayyorlash jarayonida tez-tez ishlatiladi.
Toshmoq fe'li ishtirokida gaplar
- Choynakdagi suv qaynab, toshdi.
- Sutni qattiq olovda qoldirganim uchun toshdi.
- Daryo suvi qirg'oqdan toshdi.
- Yomg'irdan keyin ko'chalar suvga to'ldi.
- Idishga juda ko'p suv quyganim uchun toshdi.
Qaynamoq-toshmoq fe'li ishtirokida gaplar
- Sho'rva qaynab, toshmoqda.
- Sut qaynab toshmasligi uchun uni doimiy ravishda aralashtirib turish kerak.
- Choynakdagi suv qaynab toshdi.
- Ovqat qaynab toshmasligi uchun olovni pasaytirish zarur.
- Qaynab toshgan sut plitani iflos qildi.
Imzolamoq, imzo qo'ymoq
Imzolamoq fe'li hujjatga o'z imzosi orqali rozilik bildirish yoki tasdiqlashni anglatadi. Bu fe'l rasmiy hujjatlar, shartnomalar, arizalar va boshqa yuridik ahamiyatga ega bo'lgan materiallar bilan bog'liq vaziyatlarda qo'llaniladi. Imzo qo'ymoq fe'li ham xuddi shu ma'noni anglatadi, lekin bu ibora ko'proq kundalik nutqda ishlatiladi va rasmiy tusga ega bo'lmagan vaziyatlarda ham qo'llanilishi mumkin.
Imzolamoq fe'li ishtirokida gaplar
- Direktor shartnomani imzoladi.
- Xodim arizani imzoladi va topshirdi.
- Ikki tomon kelishuvni imzolashdi.
- Notarius hujjatlarni imzolashni tasdiqladi.
- Prezident farmonni imzoladi.
Imzo qo'ymoq fe'li ishtirokida gaplar
- Men shartnomaga imzo qo'ydim.
- Arizaga imzo qo'yishni unutdingiz.
- Hujjatga imzo qo'yishdan oldin uni yaxshilab o'qib chiqing.
- Ota-onam mening arizamga imzo qo'yishdi.
- Men barcha kerakli hujjatlarga imzo qo'ydim.
Xulosa
Ushbu maqolada biz o'zbek tilidagi changimoq, changitib yubormoq, toshmoq, qaynamoq-toshmoq, imzolamoq va imzo qo'ymoq fe'llarini ko'rib chiqdik. Har bir fe'lning ma'nosi, ishlatilish o'rinlari va ular bilan tuzilgan misollar yordamida o'quvchilarning lug'at boyligini oshirishga va grammatik bilimlarini mustahkamlashga harakat qildik. Ushbu fe'llarni to'g'ri qo'llash nutqning ravonligi va aniqligini ta'minlaydi. Shuning uchun ham o'zbek tilini o'rganuvchilarga ushbu fe'llarni yaxshilab o'zlashtirish tavsiya etiladi. Maqola davomida keltirilgan misollar yordamida siz o'z gaplaringizni tuzishda va nutqingizni boyitishda foydalanishingiz mumkin. Umid qilamizki, ushbu maqola sizga o'zbek tilini o'rganishda va uyga vazifalarni bajarishda yordam beradi.